Olav Vesaas: Tarjei Vesaas om seg sjølv (1985)

I mangelen på anna høveleg lesestoff i sommarvarmen plukka eg med meg denne boka ein dag. Eg kjøpte ho i 1994, og då var her mykje nytt for meg. Nokre år seinare gav Olav Vesaas ut ein stor biografi om far sin, og eg har òg vore gjennom det aller, aller meste av det Vesaas skreiv, så for meg er ikkje denne boka like spanande som fyrste gong eg las ho. Då var det meir stas, no var det meir repetisjon.

Boka kom i ein serie Den norske bokklubben laga, og der kom rundt ti slike bøker, trur eg. Korte og lengre tekstar står om kvarandre, saman med foto og andre illustrasjonar. Her er flest tekstar av Vesaas, men òg nokre om han. Boka har ei vag inndeling, her er kapittel og alt det der, men det er ikkje like lett å sjå kvar overgangane går. Kronologien er òg litt haltande innanfor nokre av kapitla. Men det gjer ingenting. Her er nok til at me får eit godt inntrykk av kven Vesaas var, både som forfattar og privatperson. Tekstutdraga frå romanane er gjerne nokre heilt andre enn dei eg ville teke, men det er vel berre ein styrke. At det er så mykje å ta av, meiner eg.

Vesaas er for meg den aller største forfattaren. Det er flott å sjå kor audmjuk han var i forhold til si eiga skriving, korleis han ser at han var heldig som fekk lov til å prøva seg fram som ung forfattar, og at han fekk lov til å halda fram. I det lange og sentrale essayet "Om skrivaren", som kjem i ulike bolkar gjennom boka, takkar han foreldra sine for at dei ikkje tvinga han til å ta over garden, og i andre høve sender han ut takk i alle retningar. Det er òg stas å lesa korleis forfattarar som Sigurd Hoel eller Aksel Sandemose skryter bøkene hans opp i skyene. Men mest stas er det sjølvsagt å lesa det han har skrive sjølv. Det er glitrande litteratur, og det er fare for at eg (igjen) må henta fram ein eller fleire av dei beste romanane hans.

Guffen tilrår.

Meir Vesaas på kulturguffebloggen
Tarjei Vesaas: Menneskebonn (1923)
Tarjei Vesaas: Sendemann Huskuld (1924)
Tarjei Vesaas: Guds bustader - (1925)
Tarjei Vesaas: Grindegard (1925)
Tarjei Vesaas: Grinde-kveld (1926)
Tarjei Vesaas: Dei svarte hestane (1928)
Tarjei Vesaas: Klokka i haugen (1929)
Tarjei Vesaas: Fars reise (1930)
Tarjei Vesaas: Sigrid Stallbrokk (1931)
Tarjei Vesaas: Dei ukjende mennene (1932)
Tarjei Vesaas: Sandeltreet (1933)
Tarjei Vesaas: Ultimatum (1934)
Tarjei Vesaas: Det store spelet (1934)
Tarjei Vesaas: Kvinnor ropar heim (1935)
Tarjei Vesaas: Leiret og hjulet (1936)
Tarjei Vesaas: Hjarta høyrer sine heimlandstonar (1938)
Tarjei Vesaas: Kimen (1940)
Tarjei Vesaas: Huset i mørkret (1945)
Tarjei Vesaas: Bleikeplassen (1946)
Ragnvald Skrede: Tarjei Vesaas (1947)
Tarjei Vesaas: Morgonvinden (1947)
Tarjei Vesaas: Tårnet (1948)
Tarjei Vesaas: Signalet (1950)
Halldis Moren Vesaas: Sven Moren og heimen hans (1951)
Tarjei Vesaas: Vindane (1952)
Tarjei Vesaas: 21 år (1953)
Tarjei Vesaas: Avskil med treet (1953)
Tarjei Vesaas: Vårnatt (1954)
Tarjei Vesaas: Fuglane (1957)
Tarjei Vesaas: Ein vakker dag (1959)
Tarjei Vesaas: Brannen (1961)
Halldis Moren Vesaas: Sett og levd (1967)
Fuglane (film, 1968)
Kenneth Chapman: Hovedlinjer i Tarjei Vesaas' diktning (1969)
Halldis Moren Vesaas: I Midtbøs bakkar (1974)
Halldis Moren Vesaas: Båten om dagen (1976)
Is-slottet (film, 1987)
Olav Vesaas: Rolf Jacobsen - en stifinner i hverdagen (1994)
Olav Vesaas: Løynde land. Ei bok om Tarjei Vesaas (1995)
Ole Karlsen (red.): Klarøygd, med rolege drag (1996)
Over open avgrunn (film, 1997)
Olav Vesaas (red): Tarjei i tale (1997)
Olav Vesaas: A.O. Vinje. Ein tankens hærmann (2001)
Olav Vesaas: Å vera i livet. Ei bok om Halldis Moren Vesaas (2007)
Kimen (Det Norske Teatret, Oslo, 20.1.2018)
Fuglane (Riksteateret, Sogndal kulturhus, 21.3.2019)
Arne Vinje: Store spel. Soga om Vesås i verda (2020)
Fuglane (Det Norske Teatret, Oslo, 26.2.2022)